سنسور مپ خودرو چیست؟

سنسور مپ که در مجرای ورودی هوای خودرو قرار می‌گیرد، وظیفه گزارش لحظه‌ای اطلاعات فشار هوا به واحد کنترل الکترونیکی موتور یا همان (ECU) را بر عهده دارد. اطلاعات و داده‌های گزارش‌شده در جهت محاسبه تراکم هوا و تعیین سرعت جریان توده هوای موتور مورد استفاده قرار می‌گیرند و در واقع ECU خودرو با تکیه ‌بر این داده‌ها، مقدار سوخت مورد نیاز برای احتراق کامل و مطلوب را مشخص می‌کند. اگر علاقه‌مند هستید بیشتر درباره سنسور مپ و علل خرابی و پیامدهای ناشی از آن بدانید، این مقاله از مجله همراه مکانیک را دنبال کنید.

سنسور مپ چیست؟

سنسور MAP یا سنسور فشار مطلق منیفولد (سنسور MAP)، یکی از سنسورهای مورد استفاده در سیستم کنترل الکترونیکی موتور است که به ‌صورت مستقیم به ECU خودرو متصل می‌شود. سنسور مپ در قسمت ورودی هوای موتور نصب می‌شود و وظیفه اصلی آن گزارش مقدار هوای مکش‌شده توسط پیشرانه به کامپیوتر خودرو است. در حقیقت، این قطعه با سنجش چگالی هوای مکش‌شده در منیفولد، میزان فشار بر پیشرانه را مشخص می‌کند و بر اساس آن، میزان سوخت لازم برای هر سیلندر برای احتراق مطلوب وکامل را معین می‌کند.

به ‌منظور صرفه‌جویی در مصرف سوخت، کاهش میزان آلایندگی و سلامت موتور، وجود یک سنسور مپ در هر خودرویی ضروری است.

محل نصب سنسور مپ خودرو

محل قرار‌گیری این قطعه الکتریکی در خودرو‌های مختلف متفاوت است؛ اما به طور کلی، سنسور MAP در اغلب خودروها دقیقا بعد از دریچه گاز قرار می‌گیرد و به همین دلیل، کامپیوتر خودرو (ECU) می‌تواند با تخمین میزان هوای واردشده به هر سیلندر، میزان سوخت لازم برای پاشش در هر سیلندر و زمان دقیق جرقه‌زدن شمع (Advance or Retard) را برای هر سیلندر مشخص کند.

خرابی سنسور MAP

سنسور مپ معیوب می‌تواند این پیامد‌ها را داشته باشد:

• گزارش‌های یک سنسور معیوب، عملا با خطا همراه است. به‌طور مثال، اگر سنسور فشار واقعی منیفولد را کمتر از میزان واقعی گزارش کند، ECU بر ‌پایه این اطلاعات غلط، کمتر از نیاز واقعی به موتور سوخت ‌می‌رساند. از سوی دیگر، به تعویق افتادن جرقه‌زدن شمع‌ها نیز باعث کاهش مصرف سوخت موتور می‌شود که در نتیجه، نسبت هوا به سوخت در داخل موتور افزایش می‌یابد. مجموع این مشکلات بر شتاب خودرو اثر می‌‌گذارد و سبب کوبش یا (Knock) در خودرو می‌شود.
• برخلاف حالت قبلی، اگر سنسور مپ فشار واقعی منیفولد را بیشتر از میزان واقعی گزارش کند، باز هم مشکلاتی برای خودرو پیش‌ خواهد آمد. در این وضعیت، سوخت بیشتری به موتور تزریق ‌می‌شود و عمل جرقه‌زدن شمع‌ها نیز سریع‌تر صورت می گیرد. تمامی این اتفاقات در کل، منجر به افزایش میزان مصرف سوخت خودرو می‌شود. وجود سوخت مازاد در موتور، سبب آسیب‌های چون ازکارافتادن شمع‌ها، مسدودشدن مش‌های کاتالیزور یا تشکیل لایه کربنی ‌می‌شود.
• یکی از وظایف سنسور مپ، کنترل وضعیت سوخت خودرو به منظور احتراق بهتر است. در موتورهای احتراقی، در صورت عدم تناسب درست میان میزان هوا و سوخت، عمل احتراق به درستی صورت نمی‌گیرد و میزان آلایندگی موتور نیز بالا می‌رود. بر اثر کمبود هوا و احتراق ناقص، هیدروکربن نمی‌سوزد و گاز کربن مونواکسید (CO) تولید می‌شود که یکی از مشکلات عمده یک سنسور MAP معیوب است.
• هم‌چنین لازم به ‌ذکر است که احتراق مخلوط رقیق سبب افزایش دمای موتور می‌شود که واکنش نیتروژن و اکسیژن را در پی دارد و به موجب آن، مشتقات NOx تولید و منتشر می‌شود. درکل دقت داشته باشید که هر دو مخلوط رقیق یا غلیظ، باعث می‌شود موتور به‌سختی روشن شود و برای خودرو آسیب‌زا است. اگر روشن‌کردن خودروی شما به فشردن پدال گاز وابسته است، شک نکنید که سنسور مپ آسیب دیده است. در ادامه، به برخی از دلایل خرابی سنسور مپ اشاره کرده‌ایم:
• 
  

1. سوخت بی‌کیفیت

سنسورمپ مستقیما با سوخت خودرو سر‌و‌کار دارد؛ در نتیجه، سوخت بی‌کیفیت باعث کاهش عمر سنسور اکسیژن می‌شود.

2. خرابی شمع‌ها

شمع‌های معیوب، عمل احتراق را با مشکل روبرو می‌کنند و باعث ‌می‌شوند که عمل احتراق به‌درستی انجام نشود. دود حاصل از احتراق ناقص، می‌تواند عملکرد سنسور مپ را مختل کند که نهایتا منجر به خرابی آن می‌شود.

3. تصادفات و ضربه‌های شدید

سنسور اکسیژن قطعه‌ای الکترونیکی است که بر اثر ضربه به‌آسانی دچار مشکل می‌شود و چنین ضرباتی می‌تواند عملکرد این سنسور حساس را دچار اختلال کند.

علائم خرابی سنسور مپ

همان‌طور که در بخش قبلی گفتیم، در صورت عدم دریافت اطلاعات از سوی سنسور مپ، کامپیوتر خودرو نمی‌تواند وضعیت دقیق دریچه‌های ورودی هوای موتور را تنظیم کند. در ادامه، برخی از علائم خرابی سنسور مپ را با هم مرور می‌کنیم:

روشن‌شدن چراغ چک خودرو

یکی از ساده‌ترین نشانه‌های خرابی سنسور مپ، روشن‌شدن چراغ چک در پشت‌ آمپر خودرو است. ناگفته نماند که روشن‌شدن چراغ چک می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد که با مراجعه به مراکز ارائه خدمات تخصصی سیستم برق خودرو و استفاده از دستگاه دیاگ، می‌توان دلیل اصلی را کشف کرد.

ریپ‌زدن خودرو

ریپ‌زدن خودرو یکی از علائم خرابی سنسور مپ است. در چنین حالتی، دقیقا ‌زمانی که موتور به هوای بیشتری نیاز دارد، اگر کامپیوتر خودرو به‌اشتباه دریچه‌های ورود هوا را ببندد، موتور شروع به لرزیدن می‌کند و اصطلاحا ریپ می‌زند.

افزایش مصرف سوخت

در صورت بروز مشکل در سنسور مپ، مصرف سوخت خودرو به میزان قابل توجهی بیشتر می‌شود.

افزایش میزان آلایندگی

این موضوع به‌راحتی توسط خود شخص قابل مشاهده نیست و با انجام تست‌های آلایندگی توسط متخصصین معاینه فنی، می‌توان از سلامت سنسور اکسیژن مطلع شد. یکی از دلایل ردشدن بسیاری از خودرو‌ها در تست‌های مربوط به معاینه فنی، همین خرابی سنسور مپ است.

زمان تعویض سنسور مپ

زمان تعویض سنسور مپ در دفترچه راهنمای هر خودرو درج شده است. به‌ طور کلی، بعد از هر ۱۵۰ هزار تا ۱۶۰ هزار کیلومتر، باید سنسور مپ تعویض شود. البته نباید فراموش کرد که بنا به علل بالا، سنسور اکسیژن ممکن است زودتر از زمان مذکور نیز خراب شود.

هنگام تعویض سنسور اکسیژن، هرگز سراغ گزینه‌های ارزان و غیراستاندارد نروید؛ زیرا با توجه به نقش مهم این قطعه در خودرو، احتمال آسیب‌های بیشتری برای خودرو در آینده‌ای نزدیک وجود خواهد داشت.

تست سنسور MAP

دستگاه دیاگ

با اتصال دستگاه به خودرو، فشار هوای داخل مانیفولد اندازه‌گیری می‌شود که بر اساس آن، میزان سلامت سنسور اکسیژن سنجیده و عیب‌یابی می‌شود. هم‌چنین با بررسی کد خطا و انجام تست‌های ولتاژی، سلامت سنسور اکسیژن خودرو مشخص می‌شود.

تست ولتاژی

پس از اتصال سوکت قطعه به خودرو، ولتاژ بین پایه‌های 2 و 3 و پایه‌های 1 و 2 اندازه‌گیری می‌شود. میزان ولتاژ استاندارد پایه‌های 2 و 3، 5V+ و برای پایه‌های 1 و 2 بین 0.2 تا 4.8 ولت است.

در نهایت، توصیه می‌شود پیش از تعویض سنسور اکسیژن خودرو، فیش سنسور و نحوه اتصال آن را بررسی کنید؛ زیرا ممکن است سنسور سالم باشد و تنها عدم اتصال صحیح باعث اختلال در عملکرد آن شده باشد.

از طرف دیگر، وجود هر گونه سوراخ یا نشتی در یکی از شلنگ‌های مکش دریچه گاز متصل به سنسور مپ نیز می‌تواند باعث اختلال در کارکرد آن شود. بررسی سوراخ ‌های ریز تعبیه‌شده روی سطح سنسور اکسیژن هم یکی از موارد لازم قبل از تعویض آن است. درصورتی‌که این سوراخ‌ها بر اثر گردوغبار مسدود شده باشند، عمل سنجش اختلاف فشار هوای بیرون و میزان مکش موتور به درستی انجام نمی‌شود.

کلام آخر

در یک جمع‌بندی کلی، می‌توان گفت همان ‌طور که به ‌طور مفصل به آن اشاره شد، ECU یا کامپیوتر خودرو میزان باز یا بسته ‌بودن دریچه هوا و سوخت مورد نیاز احتراق را بر اساس داده‌های دریافت‌شده از سنسور مپ تنظیم می‌کند. در نتیجه، سنسور مپ معیوب و آسیب‌دیده می‌تواند پیامد‌های خطرناکی برای خودرو در پی داشته باشد. از این‌رو، هنگام مشاهده خطا در عملکرد سنسور اکسیژن پس از تست سنسور، سریعا نسبت به تعویض سنسور MAP با نمونه نو و استاندارد اقدام کنید.